Kız Çocuklarının Adalete ve Adli Yardım Hizmetlerine Erişim Rehberi Yayında!

UNICEF’in de belirttiği üzere, çocukların adalete erişiminde ilk başta sadece çocuk olmaları sebebiyle birçok engellerle karşılaştıkları açıktır. Çocukların yaşadıkları adaletsizliklerle ilgili olarak etkili ve adil bir çözüme erişebilmeleri de her zaman söz konusu olmamaktadır. Bu nedenle, çocukların adalete erişimlerinin sağlanması için mevcut tedbirlerin artırılmasından daha fazlası gerekmekte, çocuklara yönelik özel koruma tedbirlerinin öngörülmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Örneğin, çocukların adalete erişiminde karşılaştıkları ciddi engellerden birisi, çocukların hukuk alanında uzman ve güvenilir uygulayıcılara erişememesidir.

Çocuklar adalete erişim konusunda ciddi engellere sahiptir ancak kız çocukları bu konuda daha dezavantajlı bir konumdadırlar. Kız çocukları, çocuk ve cinsiyetleri sebebiyle, ayrımcılığa maruz kalan en büyük gruplardan birisi olarak karşımıza çıkmaktadır.9 Toplumsal cinsiyetten kaynaklanan klişeler, her zaman farkında olunmasa da kız çocuklarının insan haklarının ve adalete erişimlerinin önünde bir engel oluşturmaktadır. Yanlış veya zararlı toplumsal cinsiyet klişelendirmeleri, kız çocuklarının cinsiyetleri sebebiyle onlara belli özelliklerin yüklenilmesiyle, onların haklarının ihlal edilmesiyle sonuçlanabilmekte ve onlara zarar vermektedir.10 Ayrıca kız çocukları engellilik durumları, göçmen olmaları, ekonomik durumları gibi başka sebeplerle kesişimsel adaletsizliklere maruz kalmakta, adalete erişimde daha fazla engelle karşılaşmaktadırlar. Ancak bazı belgelerde kız çocuklarından bahsedilse de doğrudan kız çocuklarının yaşadığı adaletsizlikler için mücadele edilmesine daha seyrek rastlanılmaktadır. Hem belgelerde hem hak mücadelelerinde yalnızca kız çocuklarından bahsetmek yerine, çocuklar ya da kadınlardan bahsedilmekte, yalnızca kız çocuklarının karşılaştığı veya karşılaşabileceği durumlar için gerekli olan özel vurgu gözden kaçmaktadır.

Hak ihlalleriyle karşılaşıldığında, en önemli konulardan birisi haline gelen adalete erişimin kız çocukları için nasıl sağlanacağını belirlemek, bu konudaki kız çocuklarının özel gereksinimlerinin ve bu konudaki eksikliklerin ortaya konulmasını sağlamak, kız çocuklarının kendine özgü durumu sebebiyle önemlidir. Kız çocuklarının adalete erişimlerinde kız çocuğu olmaları nedeniyle özel ihtiyaçlarının belirlenmesi için öncelikle kız çocuklarına yönelik ihlallerden bahsedilecek, ardından kız çocuklarının adalete erişimlerindeki engellere yer verilecektir. Ardından çocuk odaklı adaletin sağlanmasında temel kavramlardan bahsedilecek ve kız çocuklarının adalete erişimiyle ilgili ulusal ve uluslararası mevzuata değinilerek bunların ışığında kız çocuklarının adalete erişimlerinde adli yardım ve taşıması gereken özellikler ortaya konmaya çalışılacaktır.